iranIR kingdomEN germanyDE

درباره ایران - درباره استان تهران -

درباره آتشکده بهرام یا تپه میل

آتشکده بهرام یا تپه میل
عکس اول آتشکده بهرام یا تپه میل عکس دوم آتشکده بهرام یا تپه میل

تپه میل که از آن آتشکده بهرام و آتشکده ری نیز نام برده می‌شود از آثار دوره ساسانیان در شهرری است . گمان می‌رود که این بنا آتشگاه بهرام گور بوده باشد . در حدود 12 کیلومتری جنوب شرقی شهرری به سوی ورامین بر بلندای تپه‌ای پهناور در روستای قلعه‌نو بقایای کاخ یا آتشکده‌ای واقع است که به تپه میل مشهور گردیده و آن به سبب دو پایه بزرگ بنا می‌باشد که از دور شبیه به میل است .
جهت بنا به صورت شرقی و غربی است . در جبهه شرقی ایوانی با چهار ستون مدور بوده . بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران خراب شد و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی ماند . بیشتر قسمت‌های غربی بنا از میان رفته ، در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم پهنا وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می‌کند . بقایای معماری تپه معماری میل دارای ساختاری ، تشکل از گل ، خشت ، لاشه سنگ ، گچ و از نظر دیرینگی متعلق به دوره ساسانیان (حدود 1800 سال پیش) است و به آتشکده بهرام گور نیز معروف است .
آنچه از پوشش بنا در زمان حاضر برجاست ، یک جفت قوس هلالی با نقطه بیضی است ، در راستای محور اصلی تالار ، راهروی کم عرض تونل مانندی سراسر طول تالار را از زیر طی می‌کند که از منتهی الیه غربی ، راهروی هم عرض دیگری بر آن عمود می‌شود و ورودی اصلی راهروی زیرین در جبهه شرقی ، زیر ایوان اصلی است . نخستین بار در سال ‪ 1913 ‬میلادی «ژاک دومورگان» فرانسوی این آتشکده و سازه‌های پیرامون آن را مرمت کرد .
این بنا در سال 1933 توسط باستان‌شناس آمریکایی به نام اریک اشمیت مورد کاوش و حفاری قرار گرفت و اخیراً دکتر فیروزه شیبانی از ایران کار حفاری آن را پی‌گیری کرده ‌است . تپه میل با سنگ ، ساروج ، خشت و گل ساخته شده‌ است . نیزارهای اطراف تپه از وجود دریاچه‌ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشته ، ولی خشک شده ‌است . بلندی تپه میل از سطح دشت اطراف 18 متر است و حدود 25 متر پهنا و 20 متر درازا دارد .
پیرامون این تپه بلند تپه‌های کم ارتفاع کوچکتر پراکنده شده که مشرف بر آنها قرار گرفته است . این مجموعه منطقه‌ای به وسعت 800 در 900 متر را شامل می‌شود . بر بالای تپه ، بنای اصلی آتشکده در راستای شرقی غربی برپاست ، طرح کلی بنا ، تالار ستون داری بوده با دو ردیف ستون چهارگوشه سه تایی که عملاً به 3 بخش تقسیم شده است .
یک بخش مرکزی عریض تر و دو بخش جانبی کم عرض تر ، ورودی اصلی تالار آتشکده در جبهه شرقی از طریق یک ایوان چهارستونی مدور که پایه‌های سر ستون‌های آنها در گوشه‌های شمال شرقی و جنوب به شرق ایوان برپاست . تپه میل حدود 12 کیلومتری جنوب شرقی حرم حضرت عبدالعظیم (ع) و در 2 کیلومتری جنوب قلعه نو بخش کهریزک شهرستان ری بر فراز تپه‌ای بلند در روستای قلعه نو قرار دارد .